RECENSIE ‘ZWART WATER’ (LOUISE DOUGHTY)

Titel: Zwart Water   
Auteur: Louise Doughty
Uitgeverij: Karakter 
Jaar van uitgave: 2017
Aantal bladzijden: 273
 
John is geboren in een jappenkamp in Indonesië als Nicolaas den Herder – waardoor zijn leven start zonder een thuis en veiligheid. Na omzwerving door de Verenigde Staten, belanden John en zijn moeder in Nederland. Daar ontfermt een mysterieuze organisatie uit Amsterdam zich over John: Het Instituut. Hoewel anderen John kennen als financieel analist, werkt hij in werkelijkheid als huurling en spion. Vanwege zijn Indonesische uiterlijk wordt John naar Azië gestuurd – eerst tijdens de massaslachtingen van communisten in 1965 en daarna tijdens de militaire dictatuur. John is een pion in een groter spel, waarvan de regels dagelijks veranderen.
John Harper is ondergedoken in een hut op het platteland van Bali. Terwijl hij ’s nachts wakker ligt, gelooft hij dat zijn leven in gevaar is. Echter, hij is angstiger voor hetgeen wat hij anderen heeft gedaan, dan hetgeen wat hem op het punt staat te overkomen.
Tijdens een middag in het nabijgelegen dorpje ontmoet John Rita, een vrouw met een tragisch leven. Kan hun relatie verlossing bieden? Of halen de spoken van het verleden hen in? 

Alhoewel Zwart Water staat aangeschreven als een ‘thriller’, is daar vrij weinig van terug te vinden binnen het verhaal. Waar thrillers bol staan van snelle acties, spanning en zenuwslopende dialogen begeeft Louise Doughty in Zwart Water zich op meer het psychologische niveau van pure doodsangst. Zwart Water stelt morele keuzes centraal, waardoor de verdorvenheid van de mens duidelijk wordt – zowel interessant als verontrustend. Ondanks het feit dat Zwart Water geen ‘traditionele thriller’ is, maakt dit het dat je wordt gedwongen door te lezen.
 
Zwart Water wordt gefragmenteerd verteld, met verschillende sprongen in de toekomst en het verleden. Hierdoor kan het op verschillende momenten onduidelijk en verwarrend zijn: teruglezen is aan te raden. De lezer wordt meegesleurd in Johns gedachten, die alle richtingen uitschieten en soms onlogisch lijken (hetgeen menselijke gedachten nu eenmaal zijn). Hierdoor is het gemakkelijk om sympathie te krijgen. Men wordt meegenomen in Johns worsteling met keuzes in het leven en het verwerken van trauma’s. Daarnaast is er een altijd aanwezige angst in zijn gedachten, wat een paranoïde gevoel omhoog brengt en waardoor je het beste voor John wenst.
Doughty schrijft gedetailleerd, waardoor je je zowel op de witte stranden van Indonesië kan wanen – als in de donkere kantoren van Het Instituut. Door de menselijke, rauwe emoties komen personages tot leven en vormen ze de basis van het verhaal.
 
Zwart Water behandelt de bijzondere, vergeten en zwaar onderbelichte geschiedenis van Indonesië. Alhoewel sommige grotere gebeurtenissen kort worden afgedaan, worden er meerdere details benoemd wat je stil laat vallen en laat nadenken over de wereldgeschiedenis. Hoe heeft zoiets kunnen gebeuren? Is de mens daadwerkelijk in staat tot zoiets gruwelijks? Louise Doughty geeft ons het antwoord: ja. Mensen zijn angstig, beïnvloedbaar, gewelddadig en doen er daadwerkelijk alles aan om te overleven. Zwart Water houdt ons een spiegel voor, laat onszelf herinneren dat we het momenteel goed hebben en de geschiedenis niet nogmaals kunnen en mogen laten plaatsvinden.
 
Recensie door Mirte